Κυριακή, 08 Δεκεμβρίου 2024

Τζίνα Μαραγκού, Αντιδήμαρχος Ύδρας: Σκέψεις για την προστασία της Ύδρας, με αφορμή τη νέα απόφαση του ΣτΕ

  • Τετάρτη, 09 Οκτωβρίου 2024 23:02
  • 3'

maragkou gina1024Η Αντιδήμαρχος Ύδρας, Τζίνα Μαραγκού με αφορμή τη νέα απόφαση του ΣΤΕ και την ανάρτηση που έγινε στην ιστοσελίδα του Συμβουλίου της Επικρατείας της περίληψης της υπ' αριθμ. 1462/2024 απόφασης της Εφορείας Αρχαιοτήτων, που αφορούσε προσθήκη καθ’ ύψος σε ήδη υφιστάμενο κτίσμα στον κεντρικό τομέα του οικισμού της Ύδρας, μοιράζεται με τους συμπολίτες μας, κάποιες σκέψεις της για την προστασία της Ύδρας:



Στις 9/10/2024 αναρτήθηκε στην ιστοσελίδα του Συμβουλίου της Επικρατείας περίληψη της υπ’ αριθμ. 1462/2024 απόφασης, η οποία έκανε εν μέρει δεκτή αίτηση ακύρωσης οικοδομικής άδειας και απόφασης της Εφορείας Αρχαιοτήτων, που αφορούσε προσθήκη καθ’ ύψος σε ήδη υφιστάμενο κτίσμα στον κεντρικό τομέα του οικισμού της Ύδρας.

Η εκδοθείσα απόφαση του ΣτΕ, το περιεχόμενο της οποίας δεν γνωρίζουμε λεπτομερώς, καθώς έχει δημοσιευθεί μόνο σε περίληψη, χαρακτηρίζεται από δημοσιεύματα ηλεκτρονικών εφημερίδων "ομπρέλα προστασίας" για τον οικισμό της Ύδρας. Ωστόσο, τον οικισμό της Ύδρας οφείλει να προστατεύσει η Διοίκηση (δηλαδή τα συναρμόδια Υπουργεία Πολιτισμού και Περιβάλλοντος), η οποία πέραν από την συγκρότηση διαφόρων επιτροπών και την ανάθεση μελετών, τα πορίσματα των οποίων ουδέποτε αξιοποιεί, ουδέν άλλο έχει πράξει.

Με τη νομολογία αυτή και την αδιαφορία της Διοίκησης να ασκήσει τις κατά Νόμον αρμοδιότητές της, ο οικισμός της Ύδρας δεν προστατεύεται, αντιθέτως εγκαταλείπεται από τους μόνιμους κατοίκους και τους Υδραίους και μετατρέπεται σε ένα κίβδηλο σκηνικό. Το γεγονός αυτό το βιώνουν οι κάτοικοι κατά τα τελευταία 14 έτη. Ο οικισμός μετατρέπεται σε εποχική τουριστική επιχείρηση, που κλείνει τον χειμώνα και ανοίγει την άνοιξη.

Επιθυμητή θα ήταν μία θεσμική ομπρέλα προστασίας για την επίτευξη λειτουργικότητας του οικισμού, για τα δικαιώματα των μονίμων κατοίκων στην εργασία, στην κατοικία, στην προστασία της οικογένειας, στην ανάπτυξη της προσωπικότητας, για τη διατήρηση της άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς και των παραδοσιακών επαγγελμάτων και για το πολιτιστικό περιβάλλον μέσω της καλλιέργειας των παραδοσιακών επαγγελμάτων των Υδραίων (πετράδων, παραδοσιακών ξυλουργών κ.α.) και όχι μία "δικαστική ομπρέλα προστασίας" ενός παγωμένου "σκηνικού".

Σε άλλους αυστηρώς προστατευόμενους οικισμούς, με των οποίων το καθεστώς προστασίας συχνά συγκρίνεται αυτό του οικισμού της Ύδρας, έχουν αναπτυχθεί σε κοντινή απόσταση, άλλοι οικισμοί που υποστηρίζουν οικονομικά και κοινωνικά το μνημειακού χαρακτήρα σύνολο. Για παράδειγμα, πλησίον του μνημειακού οικισμού της Χώρας της Πάτμου, 541 κατοίκων, υπάρχει ο οικισμός της Σκάλας Πάτμου, 1.747 κατοίκων, και πλησίον του οικισμού του Κάστρου της Μονεμβασιάς, 19 κατοίκων, υπάρχει ο οικισμός της Γέφυρας της Μονεμβασιάς, 1.299 κατοίκων.

Ο ενεργός οικισμός της Ύδρας, όμως, αποτελεί ουσιαστικά τον μοναδικό οικισμό του νησιού, στον οποίο συγκεντρώνεται το σύνολο του πληθυσμού και της οικονομικής και κοινωνικής ζωής του νησιού. Δεν υπάρχει άλλος οικισμός για να ικανοποιηθούν οι ανωτέρω ανάγκες του μόνιμου πληθυσμού και των επισκεπτών του νησιού και να απορροφηθούν τυχόν ανάγκες στέγασης, εργασίας κλπ, καθώς λόγω της έλλειψης οδικού δικτύου και της μη κυκλοφορίας τροχοφόρων δεν έχουν αναπτυχθεί άλλα οικιστικά σύνολα στο νησί. Έτσι, ο οικισμός της Ύδρας θα πρέπει να αντιμετωπίζεται με διαφορετικό τρόπο απ’ ότι οι ανωτέρω περιορισμένοι σε έκταση και σαφώς οριοθετημένοι μνημειακοί οικισμοί. Η δε προστασία του περιβάλλοντος του οικισμού θα πρέπει να υπόκειται σε στάθμιση με τα έτερα συνταγματικώς προστατευόμενα δικαιώματα των κατοίκων, ώστε όλα τα δικαιώματα να ικανοποιούνται κατά το δυνατόν.

Θα έπρεπε, λοιπόν, να είχε μελετηθεί ξεχωριστά από την Διοίκηση και να είχαν θεσπισθεί ειδικοί όροι και περιορισμοί δόμησης, ανάλογοι με τις λειτουργίες που εξυπηρετεί και τις ιδιαίτερες ανάγκες προστασίας του. Τούτο δε, καθώς θεμελιώδης συνταγματική υποχρέωση του Κράτους είναι τόσο η προστασία των μνημείων και των παραδοσιακών περιοχών (άρθρο 24 παρ. 6 Συντ.), αλλά και η διαμόρφωση και η πολεοδομική οργάνωση των οικιστικών περιοχών, σύμφωνα με τους κανόνες της επιστήμης, με σκοπό να εξυπηρετείται η λειτουργικότητα και η ανάπτυξη των οικισμών και να εξασφαλίζονται οι καλύτεροι δυνατοί όροι διαβίωσης (άρθρο 24 παρ. 2 Συντ.).

Ωστόσο, το μόνο κανονιστικό προστατευτικό μέτρο που έχει λάβει η Διοίκηση για τον οικισμό της Ύδρας είναι η υπ’ αριθμ. 1824/1962 απόφαση του Υπουργού Προεδρίας της Κυβερνήσεως (Β' 75), με την οποία χαρακτηρίζεται "ως χρήζων ειδικής προστασίας και ως ιστορικός τόπος ολόκληρος ο οικισμός της Ύδρας, ως ούτος καθορίζεται υπό της υφισταμένης πολεοδομικής καταστάσεως, διότι ο εν λόγω οικισμός εμφανίζει ιδιαιτέραν σημασίαν από απόψεως της τε ελληνικής αρχιτεκτονικής και της ελληνικής Ιστορίας".

Η Διοίκηση, ήτοι τα δύο συναρμόδια Υπουργεία Πολιτισμού και Περιβάλλοντος, δεν έχουν μέχρι σήμερα προβεί σε ενέργειες για τη θέσπιση σαφούς πλαισίου προστασίας του οικισμού, που να δημιουργεί ασφάλεια δικαίου, αλλά αρκούνται στις κατά περίπτωση λύσεις σε μεμονωμένες υποθέσεις ιδιωτών. Ακόμη και στην Ειδική Έκθεση έτους 2024 του Συνηγόρου του Πολίτη για τη Βιώσιμη Τουριστική Ανάπτυξη επισημαίνεται η αδιαφορία της Διοίκησης για την Ύδρα, αναφέροντας: "Χαρακτηριστικό παράδειγμα έλλειψης σαφούς οριοθέτησης παραδοσιακού οικισμού και καθορισμού χρήσεων γης, αποτελεί ο ιστορικός οικισμός Καμίνι Ύδρας".

Παρά τις πολυάριθμες επιτροπές για τους όρους δόμησης και τις χρήσεις και την ανάθεση μελετών σε ερευνητικά προγράμματα Πανεπιστημίων, στις οποίες έχει προβεί το Υπουργείο Πολιτισμού μέχρι σήμερα, τα συναρμόδια Υπουργεία δεν έχουν λάβει κανένα θετικό μέτρο προστασίας του οικισμού. Αντιθέτως, οι απόψεις των Υπηρεσιών, οι οποίες είναι προφανές ότι αδυνατούν να συνεργαστούν μεταξύ τους, αλλάζουν από έτος σε έτος, εντείνοντας ακόμη περισσότερο την ανασφάλεια δικαίου. Οι ανωτέρω αμφιταλαντεύσεις στις πρακτικές και στις απόψεις των Υπηρεσιών της Διοίκησης ενισχύουν την ανασφάλεια δικαίου, υποβαθμίζοντας την αξία των ιδιοκτησιών στο νησί μας και προκαλώντας υπέρμετρη οικονομική βλάβη και ηθική ταλαιπωρία στους πολίτες. Αυτό πρέπει να αλλάξει.

Γεωργία Μαραγκού

Αντιδήμαρχος Ύδρας